Een identiteit wordt vormgegeven door tal van factoren, waarvan huidskleur of afkomst er slechts twee zijn. Toch krijgt kleur, in het onderwijs, in de liefde, en ook in de film, nog steeds het meeste aandacht, op een manier die leidt tot vooroordelen, uitsluiting en stigmatisering.
De onderwijskloof tussen autochtone jongeren en jongeren met een migratieachtergrond is nergens zo groot als in Vlaanderen. Dat blijkt uit de PISA-resultaten van de OESO. StampMedia sprak met verschillende jongeren met migratieachtergrond over de vooroordelen van leerkrachten, hoe je minder snel Nederlands leert in OKAN-klassen (want bedoeld voor nieuwkomers), en hoe je steeds minder goed beoordeeld, of geëvalueerd wordt omwille van je naam of huidskleur. Een vreemdeling voor eeuwig, zo voelen ze zich. Maar ook in het land van herkomst worstelen ze met hun identiteit, een complex gegeven dat veel verder gaat dan het aanleren of spreken van een taal.
In de liefde is identiteit ook, of misschien nog meer, een complex gegeven. Maar volgens Dalila Hermans op Charliemag speelt uiterlijk daarbij geen rol. ‘Liefde is kleurenblind‘, zo zegt ze. Dat uiterlijk speelt wél een rol in hoe anderen naar jou kijken. Dalila is zwart, haar lief is wit. En hoe vaak goedbedoelde commentaren toch, en wellicht onbewust, een kwetsende ondertoon hebben. Dat brengt Dalila en haar man ertoe om hun beider identiteit op tijd en stond in vraag te stellen. Wat goed is.
Genormaliseerd racisme
Hoe wordt zoiets complex en meerlagig als een identiteit weergegeven in de Vlaamse film? Nou, even stereotyperend en gespekt met vooroordelen als ergens anders, poneert Orlando Verde op rekto:verso. Zeker als het om de gekleurde medemens gaat. Ook al wordt er ogenschijnlijk heel hard aan gewerkt, mechanismen die te vergelijken zijn met koloniale propaganda kleuren de beeldvorming over de ander. Het mag dan verdedigd worden met het argument dat het gebruik van clichés en uitvergrote herkenbaarheden, zeker in humoristische films, stigma’s net ontmijnen, de stereotypering blijft. Racisme wordt genormaliseerd. Zelfs filmtalent met migratieachtergrond bevestigen de vooroordelen.
Waarom is de onderwijskloof in Vlaanderen zo groot?
Zijn de getuigenissen in het artikel van StampMedia herkenbaar? Of ken je mensen die gelijkaardige verhalen hebben? Hoe ga je daar dan mee om?
Ben je zelf al geconfronteerd geweest met vooroordelen over je uiterlijk? Of oordeel je zelf al wel eens over iemand op basis van hoe hij of zij eruit ziet?
Dalila Hermans zegt dat liefde kleurenblind is. Ben je het daarmee eens? Waarom (niet)?
rekto:verso geeft tal van voorbeelden hoe racisme de Vlaamse film quasi achteloos binnen sijpelt. Doet het je op een andere manier naar film kijken? Of vind je het toch wat te ver gezocht?
Wat zou jij doen om minder stereotyperend en kwetsend te werken ten opzichte van mensen met een migratieachtergrond? Wat zou een oplossing kunnen zijn, volgens jou?
StampMedia © Youssra Bouydiri
Charliemag © Ilja Smets