Mei ’68

De aanloop naar een gecontesteerde maand

02 mei 2018

Het feit dat de maand mei uit het jaar 1968 vandaag nog steeds herdacht wordt, duidt op enig historisch belang. In dit dossier kijken we echter niet naar de gevolgen van de revolte, maar naar links en naar rechts, naar waar de oorsprong zou kunnen liggen, naar wat voorafging aan mei ’68.

Onder het spektakel, de geschiedenissen

Straatgevechten in Parijs 1968 (Public Domain)

DeWereldMorgen stelt dat er veel clichés de ronde doen over mei ’68, dat het een plotse opwelling was van dromers en langharig werkschuw tuig dat even snel opkwam als het verdween. Aandoenlijk naïef. Maar is dat idee niet zelf een beetje naïef?
In Frankrijk, waar de regering van generaal De Gaulle ei zo na ten val kwam, waren de protesten heel hevig. Maar in maart verscheen er nog een artikel in de krant Le Monde over hoe Frankrijk zich verveelde, Quand la France s’ennuie. Het duidt aan hoe journalisten en de gevestigde orde geen idee hadden wat er leefde bij heel veel mensen.

Arbeiders in fabrieken ijverden op nooit geziene manier voor meer inspraak en betere arbeidsvoorwaarden, studenten waren verontwaardigd over de Vietnamoorlog, steunden de Algerijnse onafhankelijkheidsstrijd, en koppelden dat aan een links revolutionair gedachtegoed dat ze haalden bij Mao in China. Maar tegelijkertijd keerden ze zich af van het kolonialisme en de autoritaire communisme van de Sovjet-Unie. Al deze stromingen kwamen in mei ’68 samen in de straten, de universiteiten en in de fabrieken. Kaboem!

Louis Vos: ‘Mei ‘68’ was in Vlaanderen maar mogelijk dankzij de bisschoppen’

Louis Vos © Doorbraak

Een revolte komt nooit zomaar uit de lucht vallen. Zo bevonden de kiemen van mei ’68 in België zich al in 1965 in Leuven. Ze hadden weliswaar weinig vandoen met “alle macht aan de verbeelding”, laat staan “vrije liefde”, maar meer met de eis voor de vervlaamsing van de universiteit. Toen de bisschoppen, die in die periode nog baas waren over de univ, in mei 1966 autoritair die eis afwezen, steeg de onrust die in ’68 zijn hoogtepunt zou bereiken. Historicus Louis Vos was erbij als contesterend student en vertelt zijn verhaal aan Doorbraak.

Argentinië: beschaving of barbarij?

© onbekend

Met dit dossier gebruiken we  geschiedenis om inzicht te krijgen in die beruchte maand. Maar voor vele landen, zo zegt Gerardo Salinas in rekto:verso, met name die landen die door Europa gekoloniseerd werden, en/of onder Europese invloed stonden, is dat niet evident. Deze landen werden immers van hun geschiedenis ontdaan en kregen een uitsluitend Westers en katholiek verhaal ingelepeld. De eigen verhalen werden behandeld als anekdotes van het officiële verhaal. En dat bleef zo, zelfs na de onafhankelijkheid van, in dit geval, Argentinië. Bovendien werd de westerse superioriteit er met geweld gehandhaafd met steun van het westen, in alle mogelijke vormen. Dat maakt dat het Argentijnse verzet in ’68 breder ging dan ‘de straatspelletjes’ in Parijs, zoals de Argentijnen het verzet in de Franse hoofdstad noemden.

Artikels en discussiepunten

DeWereldMorgenOnder het spektakel, de geschiedenissen

  • Wat gebeurde er op 17 oktober 1961? Welke rol speelde Maurice Papon daarin? En op welke manier heeft dat te maken met mei ’68?
  • Wat waren de tactieken die de antifascisten gebruikten in het begin van de jaren 60, en waarom is dat van belang voor mei ’68?
  • De Franse Communistische Partij (PCF) was in de jaren 50 dominant op links. Wat waren de oorzaken dat in de jaren 60 mensen zich afscheurden van deze partij?
  • Wie was François Maspero? En wat was zijn rol in de aanloop naar mei ’68?
  • Waarom dweepten jonge militanten zo met het China van Mao Zedong?
  •  Weet je wat er bedoeld wordt met de term ‘imperialisme’?

Hier vind je mogelijke antwoorden.

Doorbraak.beLouis Vos: ‘Mei ‘68’ was in Vlaanderen maar mogelijk dankzij de bisschoppen’

  • Het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) speelde een voorname rol in het vervlaamsen van de universiteit. Maar, volledig in de geest van ’68, speelden er nog elementen een rol in het protest. Welke?
  • Wat beschouwt Louis Vos als het directe gevolg van die autoritaire beslissing van de Belgische bisschoppen? Zie je vandaag nog gevolgen van die geest van ’68?
  • Kun je je er iets bij voorstellen dat een religie, of vertegenwoordigers van een religie, het leven bepalen? Dat ze zeggen wat je wel en niet mag doen? Hoe zou je daarop reageren?
  • Figuren als Ludo Martens, Paul Goossens en Walter De Bock scheurden zich af van de KVHV en richtten de Studentenvakbeweging op (SVB), waarmee ze een duidelijk linkse koers voeren, en het protest leidden. Waren alle studenten het daarmee eens?
  • In dit artikel staat een korte alinea die wezenlijk verschilt met het artikel van DeWereldMorgen. Wat is dat verschil?
  • Hoe verklaar je dat verschil?
  • Wat zijn de thema’s die vanaf 1969 voor studenten belangrijk waren? En wat waren de gevolgen daarvan?
  • Wat is volgens Louis Vos het politieke gevolg van de contestatie? En waarom is de belangstelling voor de Vlaamse beweging verdwenen?

Hier vind je mogelijke antwoorden.

rekto:versoArgentinië: beschaving of barbarij?

  • Waarom hadden de Latijns-Amerikaanse verzetsstrijders geen al te hoge pet op van het Europese verzet?
  • Op welke manier werd de westerse, katholieke cultuur aan Argentinië opgedrongen?
  • Wie was Juan Perón en waarom werd hij met steun van de VS afgezet in 1955?
  • En wat heeft dat met mei ’68 te maken?
  • Waarom wordt er gesuggereerd dat er tussen 1868 en 2015 heel weinig veranderd is in Argentinië?
  • Wat denk je over revolutie? Geloof je erin? Bestaan er andere mogelijkheden om diepgaande veranderingen te doen gebeuren?

Hier vind je mogelijke antwoorden.

Nog wat extra lectuur:


Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand. 
Hier vind je meer informatie over Media.21

Heb je ook al de KLAAR-aflevering van VRT-nws en de collectie op Het Archief voor Onderwijs over mei ’68 al bekeken?